Intrigerend duo

Iedere keer als ik de regentenkamer binnen ga, kijk ik even naar rechts om een blik op te vangen van twee portretjes. Geschilderd door Arnold Houbraken, een schilder die naast portretschilder vooral bekend stond om zijn historiestukken: schilderijen van heldhaftige gebeurtenissen uit het verleden.

De muur waaraan ze hangen beweegt een beetje bij het openen en sluiten van de deur. Als de deur klemt bewegen ook de portretjes mee bij het opendoen. Gelukkig zijn ze goed bevestigd.
Wie zijn afgebeeld? De namen weten we niet, maar toch is er wel iets bekend. Ten eerste behoren de afgebeelde man en vrouw tot de hoogste klasse van die tijd. Ze hebben het geld om zich te laten portretteren. Slechts tien procent van de bevolking kon dat omstreeks 1690; het jaar dat ze geschilderd zijn. De man draagt een harnas en dat duidt op een militaire functie. Ook in het leger van de Republiek – het Staatse leger – waren de meeste hogere militaire posities en rangen voorbehouden aan de vaak verarmde adel. De manschappen bestonden uit huursoldaten uit de omringende landen. Soms uit Zwitserland en Zweden.

Het echtpaar, daar gaan we maar vanuit, heeft zich heel duidelijk opgedoft voor het portret, wat duidt op het in dienst hebben van personeel. Ook het kanten kraagje van de heer en de kleding van de dame en hun kapsels duiden op een zekere welstand.

Wat we ook weten is dat Pieter van Aerden ze heeft aangeschaft, maar daar blijft het bij; de rest is speculatie. Is het familie van Pieter? Heeft hij ze gekocht vanwege de technische vaardigheid van de schilder? Wilde hij de schilder helpen, die het niet al te breed had? Of heeft hij ze gekocht om naast het kleine dubbelportret van Terborch nog een klein dubbelportret, olieverf op koper geschilderd in een ovaal, te hebben? Hij streefde naar twee exemplaren van ieder genre.

Wie zal het zeggen?