De historie van het hofje van Mevrouw van Aerden
Maria van Aerden-Ponderus
Maria Ponderus werd geboren te Monster bij ’s Gravenhage op 27 januari 1672 als dochter van de chirurgijn Antonius Ponderus en Françoise van Barthem. Op 20 jarige leeftijd huwde zij de bijna 30 jaar oudere weduwnaar Pieter van Aerden, notaris en procureur te Den Haag. Niet alleen overleefde zij haar man 45 jaar maar ook stierven hun twee zonen en dochter vóór haar zonder kleinkinderen na te laten.
Zij besloot een deel van haar aanzienlijk kapitaal te bestemmen voor het oprichten van een Familie Vrouwenhofje voor dames uit haar familie ofwel uit die van haar man. Zij moesten allen van Protestantse huize zijn. Bij haar overlijden op 20 april 1764 op 92 jarige leeftijd bleek de doelgroep voor het Hofje niet meer in Den Haag te wonen maar in Leerdam.
Door de goede banden van de familie met het Huis van Oranje is het Hofje gebouwd mogen worden op de ruïne van het Kasteel van Leerdam, die nog in het bezit was van de erfstadhouder Prins Willem V. De generaties lange goede contacten tussen de Oranjes en de familie lagen hieraan ten grondslag.
Bij testament heeft Maria bepaald dat er bij haar overlijden een stichting moest worden opgericht. Stichting Familie Vrouwenhofje is vanaf 1764 actief en eigenaresse van het Hofje.
Tegenwoordig kan het Hofje niet meer bekostigd worden uit de nalatenschap, maar moet het eigen inkomsten genereren. Het Hofje krijgt geen subsidies. Het Museum draait volledig op vrijwilligers.
Hofje van Mevrouw van Aerden
Het Hofje is volgens testament bestemd voor behoeftige vrouwelijke familieleden van Maria Ponderus of van Pieter van Aerden. Er bestonden immers in de 18e eeuw geen sociale voorzieningen.
Waren er geen arme familieleden dan mochten derden er wonen, mits van Protestantse Huize. Het Hofje is in Leerdam terecht gekomen omdat de meeste familieleden van de stichteres bij haar overlijden inmiddels in Leerdam bleken te wonen en niet in Den Haag.
In de Regentenkamer moest volgens het testament van Maria Ponderus de 17e eeuwse schilderijenverzameling van haar man Pieter van Aerden worden opgehangen.
Kasteel van Leerdam
Het Hofje is gesticht op de ruïnes van het Kasteel van Leerdam. Dit kasteel was een versterkt huis uit de Middeleeuwen. Anna van Egmond, gravin van Buren en gravin van Leerdam bracht dit kasteel in in haar huwelijk met Prins Willem I van Oranje(Willem de Zwijger), zoon van Willem graaf van Nassau en Juliana van Stolberg.
Anna overleed in 1558 op 25 jarige leeftijd. Het kasteel en de graventitels verbleven aan Willem van Oranje. In 1574 werd het kasteel door de Spanjaarden kapotgeschoten en ingenomen. Vervolgens bleef het bijna 2 eeuwen een ruïne, tot het Hofje werd gebouwd van 1770 tot 1772.
Er zijn plannen om de fundamenten van het Kasteel nader te onderzoeken en in verband te brengen met de in 2007 gepubliceerde etsen en schetsen van het kasteel.
Familie gezocht
Het Hofje is oorspronkelijk bestemd voor behoeftige dames uit de families van Maria Ponderus of van Pieter van Aerden. Mochten er geen familieleden zijn om in het Hofje te wonen dan kwamen ook vreemden in aanmerking, mits van Protestantse huize en van het vrouwelijk geslacht.
De enige man die er mag wonen is de Binnenvader, de huismeester.
Thans wordt het Hofje nog steeds bewoond door dames, maar niet meer afkomstig uit de familie. Wel zijn alle huidige Regenten conform testament nog steeds familie van de stichteres. Allen zijn nazaten van Cornelis de Milde en Emilia van Barthem, een zuster van Françoise van Barthem, de moeder van de stichteres.
Indien u wilt weten of ook u familie bent van Maria van Aerden-Ponderus kunt u deze stamboom raadplegen. Zie Stamboom Droogleever.
De huidige statuten van de Stichting Familie Vrouwenhofje bepalen dat de Regenten moeten afstammen hetzij van de grootouders van Maria Ponderus, hetzij van de grootouders van Pieter van Aerden.
Oproep:
Het College van Regenten wil graag in contact komen met belangstellenden vanuit de familie voor mogelijke deelname en ondersteuning.